SCS Automotive » Zmierzch IATF16949.

Czy IATF16949 = wysoka jakość?

Czy IATF16949 jest koniecznie niezbędny i zapewnia jakość? W tym artykule podzielę się z Tobą moimi przemyśleniami na ten temat na podstawie wieloletniego kontaktu z organizacjami w łańcuchu dostaw przemysłu motoryzacyjnego. Poszukam odpowiedzi na kilka kluczowych pytań. Czy IATF16949 jest niezbędny? Czy IATF gwarantuje odpowiednią jakość? Czy bez certyfikacji można zapewnić klientowi wysoką jakość produktów i usług?

Wydawałoby się, że nie ma innej opcji w przemyśle motoryzacyjnym jak certyfikacja systemu zarządzania jakością na zgodność z wymaganiami IATF16949. Czy na pewno? Wymagają tego klienci, producenci pojazdów tzw. OEM od bezpośrednich dostawców. Wymagają również przeniesienia tych wymagań w łańcuchu dostaw. Jak to wygląda w praktyce? Można założyć, że ponad 90% bezpośrednich dostawców certyfikowanych jest zgodnie z IATF16949 a pozostały odsetek w niedługim czasie taką certyfikację zaplanował. Jeżeli sięgniemy dalej niż pierwszy poziom łańcucha od poziomu tier-2 znajdziemy tam dużo więcej organizacji certyfikowanych wyłącznie na zgodność tylko z ISO9001. W niektórych przypadkach może to być nawet ponad 50%! Im dalej zejdziemy w łańcuchu dostaw ten odsetek będzie się zmieniał. Z czego wynika taka sytuacja a dokładniej co mówią na ten temat zarządzający organizacjami?

Im dalej w łańcuchu dostaw zmienia się wielkość organizacji. Będą to coraz mniejsze lub co najwyżej średnie organizacje. Często będą to firmy prywatne lub rodzinne. Ich właściciele zainteresowani są rozwojem firmy i oczywiście zarabianiem pieniędzy. Jednak nie zawsze są zainteresowani bezpośrednim dostarczaniem wyrobów do OEM-a. Lepiej czują się będąc dalej w łańcuchu dostaw. Jednym z argumentów jest właśnie możliwość uniknięcia certyfikacji systemu! Zwłaszcza dla niedużych organizacji koszty związane z certyfikacją i jej utrzymaniem stanowić będą znaczącą inwestycję. Te środki można wykorzystać w innym celu (zwłaszcza w kontekście np. problemów związanych z pandemią). Zarządzający nie chcą i nie potrzebują IATF-u!

Co bardzo ciekawe wiele z tych firm to organizacje w Niemczech. Tak, z kraju z o wiele bardziej rozwiniętą branżą motoryzacyjną. Co to oznacza? Nie da się w całym łańcuchu dostaw wykorzystywać wyłącznie firm certyfikowanych zgodnie z IATF16949.

Pamiętajmy również o aspekcie cenowym. Inwestycje w system można zrekompensować w cenie produktów. Czy klient tego oczekuje? Oczywiście, że nie. Nie będzie chciał płacić więcej. Jeżeli dodamy do tego np. niski wolumen sprzedaży to udział dodatkowych kosztów może uczynić projekt nieopłacalnym. Problem ten nie jest ani nowy ani odkrywczy, zauważył to również i sam IATF wydając zestaw minimalnych wymagań dla organizacji nie certyfikowanych na zgodność systemu i IATF16949 (MAQMSR – więcej na ten temat znajdziesz w kolejnych artykułach). Stworzył furtkę właśnie dla takich organizacji ponieważ ma świadomość, że bez nich producenci sobie nie poradzą. A co z jakością? Jakość wyrobów organizacji posiadających tylko ISO9001 nie musi być i nie jest niższa od organizacji posiadających IATF16949. Z mojego doświadczenia te pierwsze a tak właściwie ich jakość nie odbiega od tych drugich! Zarówno pośród pierwszej i drugiej grupy znajdziemy wysoką jak i niską jakość wyrobów i usług. Po co właściwe nam ten IATF?

Człowiek bardzo lubi standaryzację, która opanowała już bardzo dużo aspektów życia w wysoko rozwiniętych państwach. Daje ona przewidywalność i porównywalność. Łatwiej będzie ocenić, audytować oraz porównywać organizacje oraz wyroby i usługi. Tak samo będzie z systemem zapewnienia jakości. Jeżeli jesteśmy klientem będziemy mieli spokojne sumienie, nasi wszyscy dostawcy mają tzw. IATF-a. My też mamy IATF-a!. Super. Możemy spać spokojnie. Czy aby na pewno? Czy znikną nasze problemy jakościowe?

O korzyściach napisano już wiele a co z druga stroną medalu? Załóżmy, że wszyscy dostawcy uzyskają certyfikacje systemu zgodnie z IATF16949. Nawet statystycznie dalej będą w tej puli firmy jakościowo lepsze jak i te gorsze. Coś czym dysponują wszyscy nie jest już czymś wyjątkowym i głównym wyznacznikiem jakości. Może pojawi się nowe podejście lub standard wyróżniający wyższy poziom jakości i co na to IATF…

W tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę na ważniejszy aspekt, który będzie wpływał na jakość naszych usług, wyrobów poziom jakościowy naszego łańcucha dostaw. Na bazie współpracy codziennej, jak i rozmów z zarządzającymi i właścicielami organizacji uważam coś innego za kluczowy aspekt wpływający na jakość. Po pierwsze świadomość po drugie nastawienie i zaangażowanie. Świadomość DLACZEGO się to robi. Świadomość na wszystkich szczeblach organizacji. Dodając do tego odpowiednie podejście dalsze jak i co zrobić wydaje się już czymś naturalnym. Ponieważ trudno jest to zmierzyć i zapisać wymyka się standaryzacji. Da się to jednak zauważyć i odczuć w trakcie współpracy, wizyt, auditów czy przede wszystkim bezpośrednich rozmów z pracownikami. Każdy zakład będzie charakteryzowała oryginalna atmosfera i energia. Odzwierciedlenie czego zauważymy np. będąc w obszarze produkcji. Doświadczona osoba lub odpowiednio wrażliwa jest w stanie zauważyć i wyczuć energię ludzi i miejsca. Pamiętam zakład w którym maszyny były utrzymane w tak znakomitym stanie, że samo oglądanie ich stanu i słuchanie dźwięku ich pracy zrobiło na mnie wrażenie. Maszyny które pochodziły jeszcze z poprzedniego wieku. Jeżeli dodamy do tego osobę, która opowie nam o ich historii i choć trochę o detalach technologicznych może to spowodować wydzielenie się endorfin w organizmie.

Świadoma organizacja wie, że chce i produkuje wartościowe wyroby dla klienta. Chce i robi to zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą i know-how, z poszanowaniem dla środowiska, przepisów prawa itd. Chce dawać wartość klientowi i przynosić korzyść własnej organizacji. Pamiętajmy, organizacja to nie jest budynek czy zarząd, to wszyscy pracownicy w niej zatrudnieni. Świadomość ta NIE zależy od certyfikacji systemu zarządzania jakością idąc dalej certyfikacja sama w sobie tej świadomości również NIE gwarantuje.

Czy nie spotkaliście się z nazwijmy to „nieświadomym podejściem do jakości”, w którym liczy się tzw. cyfra czyli wydajność a działania jakościowe są tylko pozorowane. Wykonuje się wiele działań ponieważ tak wymaga system, taka sztuka dla sztuki. Audytor najlepiej jak sam zdefiniuje działania do niezgodności, ponieważ ją znalazł. A od systemu jest przecież pełnomocnik i on się tym zajmie. Często nawet osoby zarządzające jakością nie wiedzą dlaczego powinni coś robić i po co im ten system.

Z drugiej strony spotkałem się z organizacjami (czyli pracownikami danej firmy), które nie posiadają IATF16949 a ich świadomość i zaangażowanie jest bardzo wysokie (co znajduje odzwierciedlenie w jakości dostarczanych wyrobów i usług). Wiedzą dlaczego robią to co robią i starają się robić to jak najlepiej. Zwykle takie podejście powiązane jest z odpowiednim nastawieniem i atmosferą pracy, która zapewnia im bezpieczeństwo. Idąc dalej częściej będą to firmy mniejsze i rodzinne, które odpowiednio zarządzane mogą zaoferować w tym aspekcie o wiele więcej niż przysłowiowy koncern.

Do zrealizowania i utrzymania odpowiedniej świadomości i zaangażowania potrzebni są organizacji oczywiście liderzy. Liderzy w ujęciu jakie propaguje Simon Sinek w swojej pracy. Lider inspiruje do działania a inni idą za nim z własnej woli. Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej zapoznaj się z materiałami tego autora, które bez problemu znajdziesz w sieci i księgarni.

W prasie i internecie znajdziemy bardzo dużo informacji dotyczących systemu zarządzania jakości i jego niewątpliwych korzyści. Zwróćmy jednak uwagę, że może IATF16949 nie jest wbrew pozorom dla każdej organizacji w łańcuchu dostaw a sama certyfikacja może nie do końca jest już wyznacznikiem jakości. Jaka będzie przyszłość? Zobaczymy.

Podsumowując, czy IATF16949 się skończy? Oczywiście, że nie. I nawet nie o to chodzi. Artykuł ma raczej dać szersze spojrzenie na kontekst organizacji oraz systemu zarządzania jakością w łańcuchu dostaw i skłonić czytelnika do refleksji. Jak w tym świetle wypada Twoja organizacja?

Zmierzch IATF16949.

Supply Chain Support